... uzaq yaşıl ada ...

 Vaqif Səmədoğlu 

Yorğun qol kimi

Düşəcəksən bir gün

Divarların yanına.

Gözləmə.

***

Bu çinardan dar ağacı

Royalımın taxtasından qış ocağı

Quracaqlarsa ...

Demək  

nəfəs almışam

ömrüm boyu asılarkən ...

demək

buz olmuşam

ayaqlarımın altda günəş basılarkən !...

***

Bu gün

ləpədöyəndə

qapqara mazuta bulaşmış

bir qağayının

meyiti üstündə

xaç kimi dayanmışam.

Məzara da

bənzəməyə başladım,

ana ...

*** 

Mən sənin

yer üzünə düşən

kölgələrini yığıb,

bir nəhəng

qurama gecə tikmişəm özümə.

***  

Bu yol

səni kiməsə yetirib

bitmək istəyir ...

susa bilmədiklərim

Suya daş atmaq ən sevdiyim məşğuliyyətimdi.

Dənizə,çaya,olmadı arxa. Su ən sevdiyim nəsnədi dünyada.Həm də ən qorxduğum.

Yeganə fobiyam suda boğulmaqdı.Bir gün atdığım daşların qisasın ala bilər deyə qorxuram. Hər şeyin yaddaşı var deyirlər.Yəgin ki, suyun da.

Ən təhlükəli məxluq qadındı deyirlər,hələ o qadın anadırsa.Övladı üçün etməyəcəyi şey yoxdu deyirlər – dümağ aldanışdı.

 Xocalıda ağlayan körpəsini boğub öldürən qadın da ana idi - yerlərini xəbərdar etməsin düşmənə deyə.oğlunun ağ ətindən qara qovurmanı yeyən nənəmiz Burla xatun da ana idi - namusuna ləkə gəlməsin deyə.

Tanıdığım bütün analar övladıyçün öz canını güllə qabağına verməyə hazırdı.amma heç bir ana dəli övladının yanına düşüb həyətdə çubuqdan at sürməz. Gecə-gündüz qəhr çəkər,gözləri tutular ağlamaqdan,pis yola da düşər,bəlkə intihar da edər.Hər şey ağııllıcadı,məntiqlədi, bircə məntiqsizlikdən qeyri.

Bir şeylərə  inanirsansa günah etmək asanlaşır ,necə olsa bütün günahlarını bağışlayacaq bir Tanrının varlığını düşünürsən. Bütün cinayətlər,terror,pis əməllər ən çox inanclılar tərəfindən törədilir bugün.Tanrıya inanmayanlar ən az günahlılardı.bağışlayanın olmadığını dərk etdikləriyçun bəlkə də.

Hamımız eyni yerdən gəlib,eyni yerə gedirik,zövqlər dartışılmaz deyib,istər qara kurtka geysək,istər yaşıl şalvar fərqimiz elə də böyümür təəssüf ki. Kəllə qutumuzun içindəkilər eynidi. O qədər ilişib qalmışıq ki,çıxdığımız yerə, ömrümüz boyu oranı qorumaqla məşğuluq – od qoruyan kimi. İllərdi yağış da eyni cür yağır,günəş də eyni cür çıxır. Çiynimizin üstündə eyni buludu gəzdirirk elə bil əsrlərdi. Uşaqlığımızdakı balaca arzularda böyümür əsla. Hələ də bir işıldaböcək yetir gülümsəyə bilməyimizə,günəşə uçmağı arzulamırıq.

Ovcunu yumursan-açırsan vaxt gedir . Başqa da heç nə.

İsa Şahmarlı üçün çəkilmiş videorolikə yazılmış şərhləri oxuyanda görürsən ki, hamı eyni cür oynayır,kim olmağından asılı olmadan, biz rənglərin ancaq görə bildiyimiz qədərini düşünə bilirik,ayın o biri tərəfi də maraqlı deyil heç bizə. İç səsimiz eynidi,çöldə fərq yaratmaq cəhdlərimizsə aldanışdan başqa heçnə.

İnandığım bircə şey var – su atılan daşların qısasını alacaq, bir gün boğulacağıq.

Oxucu Notu - Absurd Teatrda Məcnun

Olum ya ölüm? – Şekspir_Hamlet  

  

Taleyi dəyişdirməkçün seçilmiş yol ən doğrusudurmu? – Dostoyevski_Cinayət və Cəza

Həyat mənalıdır deyə yaşayırıq yoxsa absurd kimi qəbul etdiyimiz şeyləri gerçəkləşdirmək üçün sürünürük  ömür boyu ? – Kafka_Qəsr

İnsanın taleyi , onunla nə olacağı eynilə bir əşya kimi əvvəlcədən müəyyənləşdirilmişdirmi? – Sartr_Ürəkbulanma

İnsanlarla aramızdakı bağ gerçəkdir ya yalnızlıqdan qaçmaq üçün sığınmışıq birbirimizə? – Kamü_Yad

Eşq, sevgi deyə adlandırdığımız duyğular əslində ölüm qorxusundan gizlənməkçünmü lazımdı ? – Bekket_Sevgisiz münasibətlər.

Samuel Bekket və Absurd Teatr haqda oxuyarkən çevrilib arxaya baxanda uzun bir zəncir görə bilərik.

Kütlə ilə fərd arasındakı uçurumdan bəhs edən Absurd Teatrçılardan öncə varoluşu sorğulamaqla Kamü absurd teatrla varoluşçuluq arasında körpü yaratdı.Kamü nə intiharı öymür nə də yaşamağı təbliğ etmir. Ona görə əgər insan əvvəl-axır öləcəksə bunun zamanının və necə olacağının heç bir önəmi yoxdur.Və  insanın ən böyük problemi nə doğru nə də yanlış olmayan həyata qatlanıb-qatlanmaycağıdır.

Ondan da biraz o tərəfə keçəndə varoluşçulardan Sartrla rastlaşırıq.Sartra görə insan azadlığa məhkumdur və insanın azadlığı mütləq intiharla nəticələnməlidir.son tapmalıdır.

Biraz da irəli getdikcə Kafka,Dostoyevskinin də eyni sualları verib eyni problemləri ortaya atdığını görmək olur.Hər kəs özündən əvvəlki halqaya birini də əlavə etməklə irəli ötürüb sanki və zəncirin ucu  Şekspirin ‘’Hamlet’’inə gedib dayanır. Lakin  burda dayanmır. Ötüb ‘’Leyli və Məcnun’’a da keçmək olar. Hamletin əvvəlki pərdələrdə adamı öldürmək fikrindən daşınması  Məcnunun Leylidən imtinasının – get sən o əvvəlki Leyli deyilsən- deməsinin , ilahi eşqi tapıb onun arxasınca çıxıb getməsinin eyni deyilmi? Burdan da ötüb təsəvvüf elminə keçə bilərik.

Mütaliə etdikcə gorürsən ki, xəyali oxun bir ucu ekzistensializm fəlsəfəsini göstərir və digər ucu isə təsəvvüf  elminə istiqamətlənmişdir.

Ola bilər ki, ‘’Leyli və Məcnun’’dan baxanda Absurd Teatr çox uzaqda görünsün, amma Samuel Bekketə qədər gəlib çıxmısansa burdan geri boylananda absurd teatrdan səhraya uzanan bir yol, yol boyu Kafka,Sartr,Dostoyevski görünür və uzaqlardan da Məcnunun qaraltısı sezilir.

Görünən o ki,hər şey insanın düşüncəsi ilə var.Düşünə bilən hər kəs sualın qoyuluş formasından asılı olmadan əslində eyni cavabı axtarır.  Düşünməyə başlayan insan mütləq həqiqəti tapmağa məhkumdur - əgər varsa. Və bu prosesdə  Nitsşenin ‘’Tanrı öldü’’  fikrinə söykənmək olar.